JELENA KRIVOKAPIĆ
Prodajna galerija „Beograd“, Beograd, Srbija
capeline33@yahoo.com
PARADIGME ORNAMENTALNOG U SAVREMENOJ SRPSKOJ UMETNOSTI
THE PARADIGMS OF THE ORNAMENTAL IN CONTEMPORARY SERBIAN ART
Zbornik 12/2016 (Muzej primenjene umetnosti), strana 45-54
Kategorija članka: pregledni rad
UDK:
7.02(497.11)”19/20”
7.01
Apstrakt:
Istraživanje fenomena ornamentalnog, izvan pitanja stila (Riegl, 1893) ili formativne volje u umetnosti (Gombrich, 1979), a kao filozofske kategorije po sebi, intenzivira se na kraju XX veka kroz brojne teorijske i umetničke prakse. Na deo ambicija savremene umetnosti, kao i na oživljavanje istorijske interpretacije ornamentalnog s početka XX veka, iz današnje perspektive zahvalno je podsetiti kroz jednu od filozofskih sintagmi o „preraspodeli čulnog“ i Ransijerovo tumačenje ornamentalnog kao sveprisutnog a „jednovremenog načela formalne, kao umetničke revolucije, i načela političke organizacije zajedničkog života“ (Rancière, 2006). Po shvatanju nekoliko eminentnih filozofa i teoritičara umetnosti, upravo savremene umetničke prakse teže i da svoj diskurs artikulišu i prošire u pravcu ove teze i na jedan sasvim specifičan način danas ponovo pokušaju da aktualizuju pitanje ornamenta i ornamentalnog.
Umetnički radovi Bore Iljovskog, Slobodana Trajkovića, Dejana Kaluđerovića i Milice Rakić na različite načine eksploatišu ove idejne platforme, a pitanje ornamentalnog definišu izvan samo klasičnog pitanja stila ili formalne taksonomije. Od klasične ili digitalne slike, preko predmetne do ambijentalne instalacije, u svakoj od ovih poetika integrisano je posebno viđenje ornamentalnog i stila, kao jednovremeno promenljivih, prožimajućih i dopunjujućih plastičkih, ali i idejnih kategorija koje će tek stvoriti planove za kohabitaciju suprotstavljenih vizija sveta. Pored uporedne analize radova koji govore o promenljivom statusu ornamentalnog u poetici svakog od ovih umetnika, kratkim osvrtom ova studija referiše na istorijske interpretacije fenomena koji će definisati i neke ključne estetske i filozofske stavove u umetnosti XX i XXI veka.
Ključne reči:
ornament, stil, filozofska paradigma ornamentalnog, postmodernistička umetnost, Žak Ransijer (Jacques Rancière)
Summary:
By coining syntagm “the distribution of the sensible”, the French philosopher Jacques Rancière refers, from a philosopher's point of view, to the life of the early 20th -century art avant-garde – the distribution of the sensible between politics and art, the omnipresent decorative character of the planarity of depicted signs and its ornamentality, the unstable interweaving of the power of speech and the images, the distribution of the sensible between the fine and decorative arts, etc. However, as a contemporary, he advocates for the recognition of those forms of sensibility in the works of contemporary artists which most convincingly create a redistribution of the sensible as an “equivalent principle of art's 'plastic' revolution and the shared political experience within the community” – reflecting some of the most convincing positions of the modern world and the most mature solutions in the opuses of contemporary art.
The works of Serbian artists – Bora Iljovski, Slobodan Trajković, Dejan Kaluđerović and Milica Rakić – integrate a specific vision of the ornamental and the style, as simultaneously variable, cross-cutting and complementary plastic and ideological categories, but also something that Rancière would designate as the creation and exchange of new "aesthetic acts". This might be the practices that indicate the revival of the spaces in which poetic and political experiences of (common) life gradually intertwine and the formal boundaries of traditional aesthetics are being shifted.
Ovde možete preuzeti PDF članka 
(777 KB)