OLIVERA STOJADINOVIĆ
Univerzitet umetnosti u Beogradu, Fakultet primenjenih umetnosti
olivera.stojadinovic@fpu.bg.ac.rs

VARIJANTE SLOVA „B” U SRPSKOJ TIPOGRAFSKOJ ĆIRILICI
VARIANTS OF THE LETTER “B” IN SERBIAN CYRILLIC TYPEFACES

Zbornik 18/2022 (Muzej primenjene umetnosti), strana 31-41

Kategorija članka: originalni naučni rad

UDK:
003.349:655.24

Apstrakt:
Dok su kurzivne varijante slova „g”, „d”, „p” i „t” karakteristične za srpsku tipografsku ćirilicu prihvaćene na međunarodnom nivou i imaju svoja mesta u unikod tabeli, u kojoj su smeštena sva slova koja postoje u svetskim jezicima, nije razrešeno da li postoji standardni srpski varijetet za slovo „b” u uspravnom i u kurzivnom obliku. U nedostatku preciznih uputstava, autori tipografskih pisama na različite načine razrešavaju ovu dilemu, pa će ovo istraživanje biti korisno za tipografsku zajednicu, a može biti relevantno i prilikom definisanja standarda srpskog pisma. Da bi se postigao cilj istraživanja, bilo je potrebno sprovesti analizu starijih i novijih izvora tipografske ćirilice. Pregledom štampanih izvora iz 18, 19. i 20. veka (knjiga, periodične štampe i kataloga štamparija) ispitani su tipografski oblici prisutni u fontovima koji su se koristili u ručnom, mašinskom i fotoslogu. Izvršeno je i poređenje sa rukopisnim i crtanim oblicima slova, koji predstavljaju osnovu za tipografske oblike. Savremene tendencije odslikava analiza digitalnih fontova koji sadrže ćirilicu. Primaran značaj imaju varijeteti slova „b” u tipografskim pismima domaćih autora, a za njima slede rešenja koja se mogu naći u globalnoj ponudi. Istraživanje će razrešiti pitanje da li postoji karakterističan oblik slova „b” koji je preporučen za korišćenje u srpskoj ćirilici ili su u opticaju različite dozvoljene stilske varijante i autorima tipografskih pisama ponuditi preporuke koje će im pomoći u oblikovanju ovog slova, kao i u programiranju njegovih eventualnih varijeteta.

Ključne reči:
digitalni fontovi, slovni varijeteti, srpsko štamparstvo, tipografsko pismo, ćirilica

Summary:
The subject of this research is the examination of the origin and development of the normal and italic form of the lowercase letter “б” (equivalent to the English letter “b”) in the Serbian typography of the newer era, whereupon the Cyrillic and Latin alphabets share their stylistic characteristics united in the same type system. It will, therefore, help us answer the question related to the desirable form of the letter “б” in the Serbian language. The aim of this paper is to resolve the dilemma of whether the alternative form of the letter “б” with a diagonal stroke starting on the right, which appears today only in the Serbian language, is also mandatory, i.e. whether the form located in the primary place is suitable for the Serbian language. By reviewing and analyzing printed sources of the Serbian language from the 18^th, 19^th and 20^th centuries (books, periodicals and type catalogs), type forms present in fonts used by hand, as well as machine and photo typesetting were examined. A comparison was made with handwritten and drawn letterforms, which are the basis for type forms. Finally, digital fonts with Cyrillic letters by foreign and domestic authors were reviewed. Based on examples from the past and contemporary practice, it was concluded that both variants of the letter “б” are equally acceptable in Serbian Cyrillic, and that the choice and method of application is determined by the author of the typeface, who decides whether to choose a particular variant through the localization function or rather, to offer both variants as stylistic alternates. Regarding the decisions on letter shape and stroke thickness, the recommended solutions should be sought in the examples of typefaces by domestic authors, where the parameters are the typeface style, proportions and size range, while the criteria are the recognition of individual letters and stylistic consistency.

Translated by the author

Ovde možete preuzeti PDF članka (533 KB)